افساد فی الارض چیست

وب سایت حقوقی یاروکیل به معرفی و بررسی تخصصی افساد فی الارض چیست؟ و شرایط افساد فی الارض پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه افساد فی الارض :

قانون مجازات اسلامی ، به موجب ماده ی ۱۴ این قانون ، مجازات تعیین شده برای جرایم را به چهار دسته تقسیم کرده است :

• حدود
• قصاص
• دیات
• تعزیرات

جرایم مستوجب حد :

جرایم مستوجب حد به ‌طور دقیق در شرع مقدس تعیین شده و موجب ، نوع ، میزان و کیفیت اجرای آن با توجه به شرع مقدس می باشد .

انواع جرایم حدی :

• قوادی
• محاربه
• زنا
• لواط
• تفخیذ
• مساحقه
• قذف
• سب نبی
• مصرف مسکر
• سرقت حدی
• بغی
• افساد فی الارض

تنها مباشرت در جرایم فوق ، مصداق جرایم حدی است و معاونت در این جرایم مشمول جرایم مستوجب حد نخواهد بود مگر آن که به موجب  قانون مجازات اسلامی ، به گونه ای دیگر مقرر شده باشد .

افساد فی الارض به چه معناست :

در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی ، به جرم افساد فی الارض پرداخته شده است .

به موجب این ماده ، در صورتی که شخص به صورت گسترده مرتکب جرایم زیر شود ، به گونه ای که موجب اختلال شدید در نظم عمومی کشور یا ناامنی و یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد و یا خسارت به اموال عمومی و خصوصی و یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد  ، مفسد فی الارض  شناخته خواهد شد .

• جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد
• جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
• نشر اکاذیب
• اخلال در نظام اقتصادی کشور
• احراق و تخریب
• پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک
• دایر کردن مراکز فساد و فحشا

  

جرایم فوق حصری می باشند و ارتکاب جرم افساد فی الارض تنها از طریق ارتکاب جرایم فوق امکان پذیر  می باشد .

معاونت در جرایم فوق در صورتی که موجب اخلال در نظام عمومی کشور یا ناامنی و یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد و یا اموال عمومی و خصوصی یا صاحب اشاعه فساد و فحشا در حد وسیعی گردد ، خود شخص معاون به مجازات افساد فی الارض  محکوم خواهد شد .

مقید بودن جرم :

جرم حدی  افساد فی الارض  در واقع از جرایم مقید به نتیجه می باشد و  اقدامات مرتکب در صورتی که  منجر به اخلال شدید در نظم عمومی کشور ، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد و یا اموال عمومی و خصوصی یا اشاعه فساد و فحشا در حد وسیع نشود ، نمی توانیم مرتکب را به مجازات جرم افساد فی الارض محکوم کنیم.

مجازات مفسد فی الارض :

به موجب ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی ، مفسد فی الارض به مجازات اعدام محکوم خواهد شد .

در صورتی که محکمه قصد اخلال گسترده در نظم عمومی و ایجاد ناامنی ، ایجاد خسارت عمده و اشاعه فساد و فحشا در حد وسیع و یا علم به موثر بودن اقدامات را توسط مرتکب احراز نکند ، در این صورت اگر جرم ارتکابی مشمول مجازات قانونی دیگری نباشد ، با توجه به میزان نتایج  زیان بار  آن جرم ، مرتکب به حبس تعزیری درجه ۵ یا ۶ محکوم خواهد شد .

نحوه ی اثبات جرم :

جرم حدی افساد فی الارض با ادله زیر قابل اثبات می باشد :

• اقرار مرتکب
• علم قاضی
• شهادت دو شاهد مرد

جرایم حدی از جمله جرم افساد فی الارض ، با سوگند و یا شهادت فرعی قابل اثبات نمی باشد .

انکار بعد از اقرار :

در صورتی که مرتکب پس از اقرار به ارتکاب جرم ، ارتکاب جرم‌ را انکار کند ، حد قتل ساقط شده و مرتکب به حبس تعزیری درجه پنج ( بیش از دو تا ۵ سال )  محکوم خواهد شد .

توبه ی مجرم :

در صورتی که مرتکب جرم حدی افساد فی الارض ، قبل از اثبات جرم ، توبه کند و محکمه ندامت و اصلاح او را احراز کند ، حد اعدام از وی ساقط خواهد شد .

اگر جرم با اقرار ثابت شده باشد ، در صورت توبه ی مرتکب حتی پس از اثبات جرم ، دادگاه می تواند توسط رئیس قوه قضاییه از مقام رهبری عفو مجرم را تقاضا کند .

اعمال قاعده ی دراء :

در جرایم مستوجب حد ، در صورتی که وقوع جرم شرایط وقوع آن و یا شرایط مسئولیت کیفری مرتکب در مورد شبهه و یا تردید قرار گیرد ، بدون نیاز به تحصیل دلیل ، حسب مورد جرم و یا شرط مذکور اثبات نمی شود ؛  مگر در جرایم محاربه ، افساد فی الارض ، سرقت و قذف که برای سقوط مجازات نیاز به تحصیل دلیل داریم .

ادعای فقدان علم یا قصد :

به موجب ماده ی ۲۱۷ قانون مجازات اسلامی ، علاوه بر داشتن شرایط عمومی مسئولیت کیفری ( علم ، قصد ، عقل ) مرتکب در جرایم مستوجب  حد باید به حرمت شرعی رفتار ارتکابی نیز علم و آگاهی داشته باشد .

در ماده ی ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که مرتکب ، ادعای عدم علم و یا قصد و یا وجود یکی از موانع مسئولیت کیفری را در ارتکاب جرایم حدی داشته باشد ، علی الاصول ، این ادعا در صورتی که احتمال صدق گفتار مرتکب داده شود ، بدون نیاز به بینه و سوگند پذیرفته خواهد شد .

قانون گذار در جرم افساد فی الارض ، مقرر کرده است که به صرف ادعا ، حد ساقط نخواهد شد و قاضی محکمه ملزم به تحقیق و بررسی می باشد .

ادعای عدم اعتبار اقرار :

به موجب مقررات قانون مجازات اسلامی ، اقرار باید دارای شرایطی باشد .

از جمله ی این شرایط ، مختار بودن  شخص مقِر ، برای اقرار به جرم می باشد .

اگر در جرایم حدی ، مقِر ادعا کند که اقرار وی به موجب شکنجه ، تهدید و یا ارعاب انجام گرفته است ، علی الاصول ، در جرایم حدی ، محکمه بدون نیاز به سوگند و یا بینه ادعای وی را خواهد پذیرفت .

در جرم افساد فی الارض ، به موجب تبصره ی ماده ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی ، صرف ادعای شخص ، باعث سقوط مجازات نخواهد شد و محکمه باید ادعای فوق را مورد بررسی قرار دهد .

مجازات شروع به جرم :

به موجب ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی ، مجازات شروع به جرم افساد فی الارض ،  که مستوجب مجازات سلب حیات می باشد ، حبس تعزیری درجه ۴ ( بیش از پنج تا ده سال ) می باشد .

معاونت در جرم :

به موجب ماده ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی ، مجازات معاونت در جرم افساد فی الارض ، حبس تعزیری درجه ۲ ( بیش از ۱۵ تا ۲۵ سال )  یا حبس تعزیری درجه ۳ ( بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال ) می باشد .

دادگاه صالح :

به موجب ماده ی ۳۰۳ قانون ایین دادرسی کیفری ، دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم افساد فی الارض ، دادگاه انقلاب محل وقوع جرم می باشد .

نحوه ی رسیدگی به جرم :

همان طور که گفتیم ، مجازات جرم افساد فی الارض ،  حد قتل می باشد .

بنابراین دادگاه انقلاب که صالح به رسیدگی جرم مفسد فی الارض  می باشد ، باید به شیوه تعدد قضات به اتهام متهم جرم افساد فی الارض رسیدگی کند .

تفاوت جرم محاربه و افساد فی الارض :

جرم محاربه ، با توجه به ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی ، عبارت است از کشیدن سلاح به قصد جان ، مال ، ناموس یا ارعاب مردم به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد

در جرم افساد فی الارض ، کشیدن سلاح ، شرط تحقق جرم نمی باشد و ممکن است که شخص مفسد فی الارض ، بدون کشیدن سلاح اقدام به ارتکاب جرم کرده باشد اما در جرم محاربه ، همان طور که در ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی ، به آن اشاره شده است ، کشیدن سلاح شرط تحقق این جرم می باشد .

برای تشخیص جرم افساد فی الارض و جرم محاربه ، در صورتی که رفتار ارتکابی همراه با کشیدن سلاح نباشد ، جرم محاربه نیست و در صورتی که همراه با کشیدن سلاح باشد ، اگر این عمل به قصد جان ، مال ، ناموس یا ارعاب مردم صورت گرفته باشد ، جرم محاربه محقق شده است ؛ در غیر این صورت جرم ارتکابی افساد فی الارض می باشد .

تفاوت مجازات محاربه و افساد فی الارض :

همان طور که در گذشته گفتیم ، مجازات جرم افساد فی الارض ،حد قتل می باشد . مجازات در نظر گرفته شده برای جرم محاربه ، به موجب ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی ، یکی از چهار مجازات زیر به انتخاب قاضی رسیدگی کننده می باشد :

• اعدام
• صلب
• قطع دست راست و پای چپ
• نفی بلد

  

تفاوت بغی و افساد فی الارض :

به موجب ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که گروهی اقدام به قیام مسلحانه علیه اساس نظام جمهوری اسلامی ایران کنند ، باغی محسوب خواهند شد .

مجازات اشخاص باغی در صورت استفاده از سلاح اعدام می باشد و در صورتی که اعضای گروه قبل از درگیری و استفاده از سلاح دستگیر شوند به نحو زیر مجازات خواهند شد :

• اگر سازمان و مرکزیت گروه باقی باشد ، به حبس تعزیری درجه۳ ( بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال )
• در صورتی که مرکزیت گروه از بین رفته باشد ، به حبس تعزیری درجه ۵ ( بیش از ۲ تا ۵ سال ) محکوم خواهند شد .