سهم الارث فرزند نامشروع چیست؟

وب سایت حقوقی یاروکیل به معرفی و بررسی تخصصی سهم الارث فرزند نامشروع چیست؟ و نکات مهم سهم الارث فرزند نامشروع پرداخته تا به بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه سهم الارث فرزند نامشروع :

فرزند نامشروع به فرزندی گفته می شود که از رابطه نامشروع بین زن و مرد به وجود بیاید. به بیان دیگر وقتی زن و مردی که بین آن ها پیوند زناشویی برقرار باشد با هم رابطه جنسی برقرار نمایند و ناشی از این رابطه تولد طفلی باشد به این طفل نامشروع گفته می‌شود. فرزند نامشروع دارای حقوق متفاوت در برابر یک فرزند عادی می باشد که از یک رابطه حلال و مشروع به دنیا آمده است.

مفهوم رابطه نامشروع :

از جمله دعاوی بسیار حساس در مراجع قضایی جرم رابطه ی نامشروع می باشد.  پرونده های رابطه نامشروع با اهمیت ویژه‌ای در دادگاه ها پیگیری می گردد. این جرم به منظور بررسی و مجازات، نیاز به شاکی خصوصی ندارد و به عبارت دیگر مدعی‌العموم می باشد.

برقرار نمودن هر شکل رابطه فیزیکی و غیر فیزیکی بین زن و مرد نامحرم که اقدام  به آن از حد قانونی و شرعی گذشته باشد اما به زنا نرسد، رابطه نامشروع می گویند. رابطه نامشروع بر اساس قانون جرم تلقی شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. در واقع جرم رابطه نامشروع  از جرایم منافی عفت است که در قانون مجازات اسلامی مجازات ویژه‌ای دارد.

البته در مورد رابطه جنسی  باید اشاره داشت که رابطه نامشروع موارد زیادی را شامل می‌شود و اختصاصی به رابطه جنسی ندارد و در واقع هر کاری که منافی عفت باشد رابطه نامشروع خواهد بود. حتی اگر رابطه جنسی برقرار نشده باشد این موضوع از اساسی‌ترین فرقه‌ای بین رابطه نامشروع با زنان می باشد چون زنا فقط به رابطه‌جنسی گفته می‌شود که در آن دخول برقرار شده باشد.در مورد قبول و رد ارث میتوانید به مقاله قبول و رد ارث مراجعه کنید.

مفهوم فرزند نامشروع :

هرگاه بر اثر رابطه آزاد زن و مردی فرزندی به دنیا بیاید نسب او حاصل از زنا و نامشروع محسوب می‌شود و به این طریق ولد زنا یا فرزند نامشروع اطلاق می گردد. قانون مدنی به تبعیت از فقهای اسلامی و در مسیر حمایت از خانواده مشروع و پیشگیری از توسعه روابط جنسی آزادانه و به دنیا آمدن فرزندان نامشروع، فرزند حاصل از زنا را متعلق به زناکار نمی شناسد.

اما این فرزندان نیز درست به مانند بقیه فرزندان لزوما نیازمند حمایت های  قانونی می باشند . به همین سبب دیوان عالی کشور با صدور رای وحدت رویه حقوق اطفال نامشروع را مشخص نموده است.

وضعیت حقوقی اطفال نامشروع در قانون :

در مورد حقوق فرزندان نامشروع در قانون مدنی با توجه به ماده ی ۱۳۶۷ قانون مذکور فرزند به دنیا آمده از زنا به زانی تعلق ندارد. پس اگر پدر و مادر کودک هر دو زناکار باشند فرزند به آن ها تعلق نمی‌گیرد

اما چنان چه یکی از آن ها زناکار باشد و دیگری به اکراه یا شبهه مجبور به این کار شده باشد فرزند تنها به شخصی که در اشتباه یا شبهه قرار داشته است الحاق می یابد و به شخص زانی تعلق نمی گیرد.مفهوم اکراه چیست رابطه اکراه و اکراه در قتل چیست؟ در این زمینه میتوانید مقاله موصوف را مطالعه کنید

با توجه به این مفهوم که از نسب نامشروع اشاره شد فرزندانی که حاصل از زنا هستند از حقوق قانونی مثل ولایت قهری و حضانت فرزندان و نفقه و ارث برخوردار نخواهند شد. بنابراین حقوق و تکالیفی که در قانون برای فرزندان راجع به والدین تعیین شده است به فرزندان مشروع اختصاص دارد و فرزندان نامشروع در حوزه ی این حقوق نیست.

نظر دیوان عالی کشور در مورد ارث فرزندان نامشروع :

دیوان عالی کشور راجع به حقوق اطفال نامشروع در ایران رأی را صادر نموده است که مثل قانون ضرورت اجرا دارد. با توجه به این رای بین فرزند مشروع و نامشروع از نظر حقوق و تکالیف هیچ فرقی جاری نیست و با توجه به ماده ی ۸۸۴ قانون مدنی فقط ارث بری بین فرزندان نامشروع و والدین آن ها از بین خواهد رفت و سایر حقوق و تکالیف والدین مثل حضانت و ولایت قهری بر فرزند و پرداخت نفقه آن ها ضرورت دارد و نیز اطلاع از تولد به اداره ثبت احوال و دریافت شناسنامه با نام پدر از وظایف پدر نامشروع است.

وقتی این رای صادر شد و وضعیت حقوقی فرزندان نامشروع در حقوق ایران منقلب گردید. پس عدم تعلق فرزند به پدر و مادر نامشروع تنها اختصاص به ارث دارد و از حیث موضوعاتی دیگر فرقی بین فرزندان مشروع و نامشروع جاری نخواهد شد.

مفهوم  توارث :

ارث از موضوعات مهم نظام حقوقی کشور ایران محسوب می‌شود که حق طبیعی و رایج هر شخصی خواهد بود. بیشتر دعاوی و پرونده‌های قضایی راجع به موضوع ارث است و به سبب عدم تقسیم درست سهم الارث مسائل بسیاری برای وراث به وجود می‌آید.

به همین سبب علم در خصوص  این موضوع حقوقی کمک شایانی به اشخاص می نماید. بحث ارث فرزند نامشروع نیز از مباحث بسیار مهم حقوق مدنی می باشد. در این مقاله قبل از این که به موضوع ارث فرزند نامشروع بپردازیم بهتر است راجع به ارث تعریفی ارائه کنیم.

آن چه در تعریف قانونی ارث وجود دارد در مفهوم اول ارث به معنای انتقال قهری دارایی شخص متوفی به ورثه و در مفهوم دوم مالی باشد که بعد از فوت فرد بازماندگان او می‌رسد. تقسیم ارث در حقوق ایران با رعایت طبقات درجاتش انجام می‌شود.

وقتی شخصی فوت می‌کند یکی از موضوعات با اهمیت که در ارتباط با فوت قابل طرح است موضوع دارایی باقیمانده از او می‌باشد. زیرا در بسیاری از موارد بعد از مرگ شخص یا اشخاص متعددی به منظور ارث بری دارایی او حضور دارند که سهم الارث آن ها فرق می‌کند و عده‌ای از آن ها امکان دارد مانع ارث بردن عده‌ای دیگر شوند.

ارث فرزند نامشروع :

ارث بری فرزند نامشروع از جمله موضوعاتی می باشد که اشخاص امکان دارد در مورد آن بسیار ابهام داشته باشند .در پاسخ به این ابهامات و رفع آن باید گفت با عنایت به قانون مدنی از جمله موانع دیگر منظور ارث بردن مورد عنایت واقع شده است ولد زنا می باشد. بر اساس ماده ی ۸۸۴ قانون مدنی مقرر شده است ولد در زنا از پدر و مادر و خویشاوندان آن ها ارث نخواهد برد.

اما چنان چه حرمت رابطه‌ای که طفل حاصل از آن می باشد نسبت به یکی از پدر و مادر ثابت شود و راجع به دیگری در اکراه یا شبهه به زنا باشد، فرزند تنها از این اقوام ارث خواهد برد و برعکس.در خصوص محرومیت فرزند نامشروع از ارث باید اشاره داشت زنا و رابطه نامشروع مانند ایجاد نسب شرعی و قانونی می گردد.

به همین سبب فرزند نامشروع از والدین خود ارث نخواهد برد. در واقع چنان چه زن و مردی دارای یک فرزند نامشروع باشند، وقتی آن ها فوت کنند به او ارث نمی رسد و آنچ ه از آن ها به جای می‌ماند بین بقیه ورثه تقسیم خواهد شد.

استثنا ارث بردن طفل نامشروع :

امکان دارد حرمت رابطه‌ای که فرزند نتیجه آن است نسبت به یکی از پدر و مادر ثابت و نسبت به طرف دیگر بر اساس اکراه یا شبهه به زنا باشد. در این صورت فرزند تنها از یک طرف و اقوام ارث خواهد برد و برعکس از این ماده می توان به این نتیجه دست یافت که فرزند نامشروع از شخصی که آگاه نبوده که زنا ممنوع است یا شخصی که بر اثر اشتباه و شبهه با دیگری زنا نموده است ارث خواهد برد و به بیان دیگر با او رابطه قانونی و شرعی پیدا می‌کند و از آن‌ها زنای ارتکاب نیافته است و فرزند متولد شده نامشروع تلقی نمی شود و نسبت به هر یک از آن ها رابطه قانونی خواهد داشت و ارث می برد.

مشروعیت فرزند :

-اشتباه در قرائت خطبه عقد

اگر عاقد یا هر شخصی که خطبه عقد را بین دو طرفی که قصد نکاح با یکدیگر را  دارند جاری می‌کند در قرائت خطبه خطا و اشتباهی از او سر بزند و در مورد تصحیح آن عملی انجام ندهد سبب ابطال عقد می شود و فرزندان ناشی از آن ازدواج مشروع تلقی نمی شوند.

بارداری پیش از عقد :

چنان چه بر اثر رابطه نامشروع فرزندی متولد شود و بعد از آن دو طرف قصد نکاح با یکدیگر و محرمیت با هم را نمایند و نسبت به عقد نکاح بین یکدیگر اقدام کنند فرزندی که حاصل از این ازدواج است نامشروع خواهد بود. اما باید این اطمینان را حاصل نمود که این نطفه پیش از جاری شدن صیغه ی عقد منعقد شده است.

در صورتی که فاصله زمانی کوتاه باشد و بعد از عقد هم رابطه جنسی برقرار شده باشد و یقین بدانند که فرزند نتیجه رابطه قبل از عقد است یا بعد از عقد فرزند ولد به شبهه خواهد بود و ولد به شبهه از ارث محروم نمی باشد.

ارث و نفی ولد از طریق لعان :

سلب انتساب فرزند از پدر.

در شرایطی که لعان بر اثر نفی فرزند به وجود بیاید، پدر و فرزند از هم ارث نخواهد برد. چون رابطه پدر و فرزندی میان آن ها به علت لعان از بین رفته است و با توجه به ماده ۸۸۲ قانون مدنی کودکی که بر اثر انکار او لعان صورت گرفته از پدر و پدر از او ارث نخواهد برد. البته فرزند مذکور از مادر و اقوام مادری خود و نیز مادر و خویشاوندان مادری از او ارث می برند.

ارث در رجوع از لعان و نفی ولد :

نکته قابل توجه این که در شرایطی که بعد از انجام لعان پدر رجوع کند و اقرار خود را تکذیب نماید، با توجه به ماده ۶۸۳ قانون مدنی کودک از  او ارث خواهد برد. اما فرزند از خویشان پدری و پدر و خویشان پدری از فرزند مزبور ارث نمی برند.

هر زمان که پدر از لعان برگردد یعنی فرزند مورد لعان را متعلق به خودش بداند این رجوع فقط نسبت به خود او اثر دارد. اما به ضرر شخص دیگر اثر گذار نیست.

به همین سبب در شرایطی که پدر از لعان رجوع کند فرزند از او ارث خواهد برد. اما از خویشاوندان پدری ارث نمی برد. مضاف بر این موضوع در شرایط رجوع از لعان پدر و خویشان پدری هم از کودک مورد لعان ارث نخواهد برد و این موضوع در ماده ۸۸۳ قانون مدنی مورد بحث قرار گرفته است که با توجه به آن هر زمان که پدر از لعان رجوع کند، پسر از او ارث می برد ولی از خویشاوندان پدری و نیز پدر و خویشاوندان پدری از پسر ارث نخواهند برد.